მულტიმედია

საჯარო სამსახურში რეორგანიზაციისა და დასაქმებულთა გათავისუფლების საკითხები გამარტივდა. „საჯარო სამსახურის შესახებ“ კანონში ცვლილებები საქართველოს პარლამენტმა 2024 წლის დეკემბერში დაჩქარებული წესით განიხილა და მიიღო. 2025 წელს კი შეცვლილი კანონმდებლობის საფუძველზე არაერთი პირი გაანთავისუფლეს საჯარო სამსახურებიდან. სამსახურების გარშე დარჩენილი საჯარო მოხელეები თვლიან, რომ ისინი პოლიტიკური ნიშნით გაანთავისუფლეს, რადგან თითქმის ყველა მათგანი პროევროპული აქციების მონაწილეა და საქართველოს ევროპული ორიენტაციის მხარდამჭერ პეტიციებზეც აქვთ ხელი მოწერილი. კანონპროექტის ინიციატორები არიან “ქართული ოცნების” დეპუტატები – ალექსანდრე ტაბატაძე, თენგიზ შარმანაშვილი, ალუდა ღუდუშაური, რატი იონათამიშვილი, გურამ მაჭარაშვილი, დავით მათიკაშვილი, ირაკლი შატაკიშვილი. საზოგადოების ნაწილი ფიქრობს, რომ მთლიანობაში ცვლილებების მთავარი მიზანი რეორგანიზაციის პროცესის გამარტივებაა ისე, რომ ამ მოტივით გათავისუფლებულმა საჯარო მოხელემ საჯარო სამსახურის სისტემაში შემობრუნება ვეღარ შეძლოს ცვლილება „საჯარო სამსახურის შესახებ“ კანონში ასევე ეხება მოხელის ვაკანტურ თანამდებობაზე კონკურსის წესით დანიშვნას, მოხელის უშუალო ხელმძღვანელის მიერ მომზადებულ შეფასებასა და საჯარო დაწესებულებაში რეორგანიზაციასთან დაკავშირებულ საკითხებს იურისტების თქმით, ახალი მოწესრიგება ამცირებს მოხელის შეფასების პერიოდულობას, რაც 1 წლის ნაცვლად 6 თვე იქნება. ახალი მოწესრიგება საჯარო დაწესებულების ხელმძღვანელს ანიჭებს უფლებამოსილებას, მოხელის შეფასების შედეგები შეცვალოს ამ მოხელის შეფასების განხორციელებიდან 1 თვის ვადაში. ამასთან, კანონის 53-ე მუხლის მე-3 პუნქტის „დ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული არადამაკმაყოფილებელი შეფასების შემთხვევაში, მოხელეს დაუკავდება თანამდებობრივი სარგოს 20% მისი მომდევნო შესაფასებელი პერიოდის დაწყებამდე. აღნიშნული მოწესრიგება ქმნის საფრთხეს, რომ მოხელის შეფასება დაუსაბუთებლად და ბოროტად იქნეს გამოყენებული, როგორც მოხელეთა დასჯის მექანიზმი. საჯარო სამსახურიდან თანამშრომლების მოსალოდნელი დათხოვნის შესახებ ვარაუდი ჯერ კიდევ 2024 წლის ნოემბრის ბოლოს გაჩნდა, როცა თბილისის მერიის 200-ზე მეტი თანამშრომელი „ქართული ოცნების“ მიერ ევროკავშირში გაწევრიანების პროცესის შეჩერებას გაემიჯნა და 30 ნოემბერს ღია წერილიც გამოაქვეყნა. რა შეიცვალა? იურისტმა თამარ სურმავამ მოკლედ მიმოიხილა ის ძირითადი ცვლილებები, რაც კანონმა ბოლოს მიღებული შესწორებებით განიცადა. ცვლილება 1 ახალი რედაქციით, საჯარო დაწესებულების პირველადი სტრუქტურული ერთეულის ხელმძღვანელები და მისი მოადგილეები აღარ მიიჩნევიან საჯარო მოხელეებად. ეს პირები ადმინისტრაციული ხელშეკრულებით დასაქმებული პირები იქნებიან. ცვლილება 2 ახალი რედაქციით, საჯარო დაწესებულების ხელმძღვანელი, როგორიცაა, მაგალითად, მინისტრი, საკონკურსო კომისიის თავმჯდომარედ ნიშნავს პირს ამ საჯარო დაწესებულებიდან ან უკვე ადმინისტრაციული ხელშეკრულებით დასაქმებულს. ეს ნიშნავს იმას, რომ კადრების სწორად შერჩევაზე პასუხისმგებელნი ხდებიან დეპარტამენტის უფროსი ან მისი მოადგილე, ხოლო მათი გათავისუფლება არის ძალიან მარტივი – საჭიროა მხოლოდ ერთი თვით ადრე გაფრთხილება. ცვლილება 3 ახალი რედაქციით, ყველა იერარქიული რანგის თანამდებობაზე მომუშავე მოხელე 6 თვეში ერთხელ შემოწმდება, ნაცვლად წელიწადში ერთხელ შემოწმებისა. ეს ნიშნავს, რომ მოხელეს წელიწადში 2-ჯერ შეაფასებენ და ორივეჯერ არადამაკმაყოფილებლად შეფასების შემთხვევაში, იგი სამსახურიდან გათავისუფლდება. „აქამდე, ეს პროცესი მოითხოვდა 2 წელს. ასევე, პირველადი სტრუქტურული ერთეულის ხელმძღვანელები და მათი მოადგილეები [მაგალითად დეპარტამენტის უფროსი, მისი მოადგილე და სხვა.] აღარ ექვემდებარებიან შეფასებას“, ცვლილება 4 ახალი რედაქციით, საჯარო დაწესებულების ხელმძღვანელს – მაგალითად, მინისტრს – მოხელის შეფასების უფლება მიეცა, მისი შეფასების მომენტიდან 1 თვის განმავლობაში. „ეს ნიშნავს, რომ შეფასების შესაცვლელად საჩივარი აღარ არის საჭირო. არსებობს რისკი, რომ მისი გამოყენება მოხდეს ურჩი უშუალო ხელმძღვანელის გადაწყვეტილების გადასაფარად. მაგრამ ურჩად ყოფნა გაჭირდება, რამდენადაც შუა რგოლის მენეჯმენტის გათავისუფლება უკვე მარტივია. შეფასებამ კი მომავალში შეიძლება გავლენა იქონიოს მოხელის წახალისებაზე, კლასის მინიჭებაზე, სამსახურიდან გათავისუფლებაზე თუ სხვა“. ცვლილება 5 ახალი რედაქციით, თუ მოხელე არადამაკმაყოფილებელ შეფასებას მიიღებს, მას დაუკავდება თანამდებობრივი სარგოს 20%, მისი მომდევნო შესაფასებელი პერიოდის დაწყებამდე. ეს ნიშნავს, რომ თუ მოხელემ მიიღო არადამაკმაყოფილებელი შეფასება ან დაწესებულების ხელმძღვანელმა შეცვალა და შეაფასა არადამაკმაყოფილებლად, მას უნდა დაუკავდეს თანამდებობრივი სარგოს 20%. ცვლილება 6 ახალი რედაქციით, მობილობის წესი რეორგანიზაციის შემთხვევებზე აღარ ვრცელდება. ეს ნიშნავს, რომ თუ დასაქმებული რეორგანიზაციის საფუძვლით გათავისუფლდება, იგი საჯარო უწყებიდან საერთოდ თავისუფლდება. ცვლილებამდე საჯარო სამსახურს უფლება ჰქონდა, მისთვის იმავე დაწესებულებაში ან სხვაგან მისი კომპეტენციის შესაფერისი ან ნაკლები კომპეტენციის ვაკანსია შეეთავაზებინა. ცვლილება 7 ახალი რედაქციით, მოხელეს უნარჩუნდება საკლასო დანამატი მხოლოდ საჯარო დაწესებულების ლიკვიდაციის ან/და მისი სხვა საჯარო დაწესებულებასთან შერწყმის, ან ჯანმრთელობის მდგომარეობის გამო უფრო დაბალი იერარქიული რანგის თანამდებობაზე გადაყვანისას. ეს ნიშნავს, რომ რეორგანიზაციის დროს აღარ მოიაზრებენ უფრო დაბალი იერარქიული რანგის თანამდებობაზე მოხელის გადაყვანას [მობილობა აღარ ვრცელდება რეორგანიზაციაზე] და შესაბამისად, საკლასო დანამატის შენარჩუნებას. „თუმცა, დიდი ალბათობით კანონმდებელს არ გაახსენდა კანონის 103-ე მუხლის მეორე წინადადების დანაწესი, რომლის მიხედვითაც რეორგანიზაციად ითვლება აგრეთვე საჯარო დაწესებულების შტატების გადაადგილება”, – ამბობს თამარ სურმავა და ამატებს: „ხოლო თუ გადაადგილება მოხდა უფრო დაბალი რანგის პოზიციაზე, საკლასო დანამატის შენარჩუნება აღარ არის გათვალისწინებული. ეს მიუთითებს იმაზე, რომ კანონის მიზანი არის ის, რომ რეორგანიზაციის დროს მოხელე მხოლოდ გაათავისუფლონ სამსახურიდან“. ცვლილება 8 ახალი რედაქციით, მოხელის სამსახურიდან რეორგანიზაციის საფუძვლით გათავისუფლების შემთხვევაში, მას არ მიეცემა არანაირი სახის კომპენსაცია. რეორგანიზაციის საფუძვლით გათავისუფლების თაობაზე მოხელეს უნდა ეცნობოს 1 თვით ადრე. 1 თვის ხელფასის ოდენობით კომპენსაციას მოხელე მიიღებს მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ 1 თვით ადრე არ აცნობებენ. ცვლილება 9 ახალი რედაქციით, მოხელის სამსახურიდან რეორგანიზაციის საფუძვლით გათავისუფლების შემთხვევაში, გადაწყვეტილების გასაჩივრება ამ აქტის მოქმედებას არ აჩერებს. ამასთან, სასამართლო გადაწყვეტილებით მოთხოვნის დაკმაყოფილების შემთხვევაში, მოხელეს სამსახურში არ აღადგენენ. მას მიეცემა მხოლოდ 3 თვის თანამდებობრივი სარგოს ოდენობით კომპენსაცია. „ეს ნიშნავს, რომ რეგულაცია ეწინააღმდეგება საკონსტიტუციო სასამართლოს 31/07/2015წ. №2/3/630 გადაწყვეტილებას, რომლითაც არაკონსტიტუციურად იქნა ცნობილი ძველი ნორმა, რომელიც აწესებდა იძულებით განაცდურზე 3-თვიან ლიმიტს“, – ამბობს იურისტი. ცვლილება 10 ახალი რედაქციით, ამ კანონის ამოქმედების მომენტისათვის პირველადი სტრუქტურული ერთეულის ხელმძღვანელები და მათ მოადგილეები – იგივე შუა რგოლის მენეჯერულ პოზიციებზე დასაქმებული პირები – მიიჩნევიან ადმინისტრაციული ხელშეკრულებით დასაქმებულ პირებად. მათ შეუნარჩუნდეთ შრომის ანაზღაურება. „ეს ნიშნავს, რომ თუ დღეს ეს პირები არიან უვადოდ დასაქმებული საჯარო მოხელეები, კანონის ამოქმედების შემდგომ აბსოლუტურად დაუცველები იქნებიან” მასალაზე მუშაობისას მოვიძიეთ მოკლე ინფორმაცია ავტორიტარულ და დემოკრატიულ ქვეყნებში საჯარო სამსახურების მართვის პოლიტიკის შესახებ. გერმანია გერმანიაში საჯარო სექტორის რეგულირება და საჯარო მოხელეების სტატუსი სპეციფიკურია და ემყარება ფედერალურ კანონებს, რომლებიც სხვადასხვა რეგულაციებს ადგენს სხვადასხვა სფეროებში. საჯარო მოხელეებს (“Beamte”) უფლება აქვთ მიიღონ განსაკუთრებული სამართლებრივი სტატუსი, რომელიც სხვა დასაქმებულებთან შედარებით ბევრად განსხვავებულია. გერმანიაში საჯარო სამსახურში დასაქმებულ პირებს აქვთ ფიქსირებული ხელფასი და სოციალურ უსაფრთხოებაზე ორიენტირებული პირობები. ეს სისტემები მიმართულია იმისთვის, რომ საჯარო მოხელეებს ჰქონდეთ სოციალური სანდოობა. ამერიკა  აშშ-ში საჯარო სექტორის კანონმდებლობა დამოკიდებულია როგორც ფედერალურ, ისე შტატების დონეზე. ზოგადად, საჯარო სექტორში დასაქმებულები, მათ შორის საჯარო მოხელეები, მოიცავს სხვადასხვა კატეგორიებს, როგორიცაა ფედერალური, შტატური და ადგილობრივი (მუნიციპალური) თანამდებობის პირები. ამერიკაში, განსაკუთრებით ფედერალურ დონეზე, საჯარო სამსახური ძირითადად ემყარება კვალიფიკაციებს. საჯარო მოხელეები და თანამშრომლები ირჩევიან ან დაინიშნებიან ძირითადად მათი კვალიფიკაციის მიხედვით, კონკურსებისა და გამოცდების საფუძველზე. ამ სისტემის მიზანია, რომ თავიდან აიცილოს პოლიტიკური ნიშნით თანამდებობაზე დანიშვნა და უზრუნველყოს საჯარო მოხელეთა პროფესიონალიზმი. ჩინეთი ჩინეთში საჯარო სექტორის კანონი და საჯარო მოხელეების რეგულირება ძირითადად სახელმწიფოს და კომუნისტური პარტიის ინსტიტუტებს ექვემდებარება. ძირითადი რეგულაციები და პრინციპები რამდენიმე ძირითად კანონთან და პოლიტიკურ მექანიზმთან არიან დაკავშირებული. ჩინეთის საჯარო სამსახურის მიზანი არა მხოლოდ ადმინისტრაციული ფუნქციების შესრულებაა, არამედ ეროვნული მიზნების და კომუნისტური პარტიის პოლიტიკის ხელშეწყობა. ეს აღსანიშნავია, რადგან მთავრობის და პარტიის სტაბილურობა მიჩნეულია ქვეყნის წარმატების მთავარ ფაქტორად. ბელარუსი ბელარუსიაში საჯარო სექტორის რეგულირება და საჯარო მოხელეების უფლებები ასევე განისაზღვრება ქვეყნის კანონმდებლობით, რომელიც მოიცავს როგორც შრომის სამართალს, ასევე პოლიტიკურ და ადმინისტრაციულ რეგულაციებს. ბელარუსიაში საჯარო სამსახურის წარმომადგენლებს აქვთ გარკვეული უფლებები, რომლებიც შეიძლება

დეზინფორმაციის საფრთხეებთან გამკლავება თანამედროვე სამყაროს ერთ-ერთი ძირითადი გამოწვევაა. თანამედროვე პროგრესული მსოფლიო თანხმდება, რომ არა მხოლოდ დეზინფორმაცია, არამედ დეზინფორმაციული კამპანიაც დიდ გავლენას ახდენს ქვეყნების პოლიტიკურ, ეკონომიკურ და სოციალურ სტაბილურობაზე. აღნიშნულის ნათელი მაგალითი იყო კოვიდ 19-ის პანდემია, სადაც სხვადასხვა მედიაში, განსაკუთრებით სოციალურ ქსელში გავრცელებულმა მანიპულაციურმა დეზინფორმაციამ დიდი მასშტაბი მიიღო. ეს კი, ლოგიკურად ანტი-ვაქსერულ განწყობებს კიდევ უფრო ზრდიდა. მსოფლიოს მასშტაბით, მილიონობით ადამიანს COVID-19-ის პანდემიის დაწყებიდანვე ჰქონდა შესაძლებლობა  კორონავირუსის საწინააღმდეგო ვაქცინით აცრილიყვნენ. აღნიშნული ვაქცინა ხელმისაწვდომი იყო საქართველოს მოქალაქეებისთვისაც. სწორედ, აღნიშნული პერიოდიდან გაჩნდა უამრავი ცრუ ინფორმაცია და ბრალდება საზოგადოებაში. საქართველოში, დეზინფორმაცია სხვადასხვა მედია არხებით ვრცელდებოდა. თუმცა, დღესდღეობით, ჩვენს ქვეყანაში, ყველაზე პოპულარული და მოთხოვნადი სოციალური ქსელი – ფეისბუკია. სწორედ, ამ პლათფორმის საშუალებით ავრცელებდნენ ყალბ ამბებს პროპაგანდისტული გვერდები.  ყალბი ანგარიშები, რომლებიც პირდაპირ შექმნილი იყო ვაქცინაციის შესახებ არასწორი ინფორმაციის გასავრცელებლად, ეჭვებს კიდევ უფრო მეტად აღვივებდნენ. მათი მთავარი მიზანი  საზოგადოებაში უნდობლობის ეფექტის დათესვა იყო. აღსანიშნავია, ის მოცემულობაც, რომ სოციალურმა ქსელებმა ფეისბუქმა, ტვიტერმა  (აწ უკვე იქსმა) და იუთუბმა, თავის მხრივ, ხელი შეუწყეს ინფორმაციის გადამოწმებას, შედეგად კოვიდ 19-ის ვაქცინების მიმართ დეზინფორმაციის გავრცელებისას ოპერატიულად მოქმედებდნენ, თუმცა სოციალური ქსელების ალგორითმები ისეა მოწყობილი, რომ მცდარი, სენსაციური, ყურადღების მიმპყრობი პოსტები უფრო მალე ვრცელდება. შესაბამისად, ყველა ინფორმაციის სწრაფად გადამოწმება ვერ ხერხდება. საქართველოში, COVID-19-ით ინფიცირების პირველი შემთხვევა 2020 წლის 26 თებერვალს დაფიქსირდა, ხოლო 2021 წლის 13 მარტს, COVAX პლატფორმის საშუალებით, საქართველომ ვაქცინა პირველად მიიღო. ქვეყანაში დაიწყო ვაქცინაცია ოქსფორდ-ასტრაზენეკას ვაქცინით, რომელიც პრიორიტეტული ჯგუფებისათვის იყო განსაზღვრული  . აღნიშნულ პროცესში მნიშვნელოვანი იყო საერთაშორისო პარტნიორების მხარდაჭერა. მათ შორის: ევროკავშირის, ამერიკის შეერთებული შტატების, ამერიკის საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს, გაეროს სააგენტოების, წითელი ჯვრის საერთაშორისო კომიტეტის და ა.შ. მათი დახმარებით განხორციელდა ვაქცინაციის დონაცია, საინფორმაციო კამპანიის დაორგანიზება, ტრენინგები, ცივი ჯაჭვის აღჭურვილობის მოწოდებას და სხვა. მნიშვნელოვანი როლი ითამაშა მობილურმა ბრიგადებმა. მობილური ბრიგადები სხვადასხვა რეგიონში, დასახლებულ პუნქტებში გაიგზავნა აცრების ინტენსივობის გაზრდისა და ვაქცინაციაზე მაქსიმალური ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფის მიზნით. გარდა ამისა, ბინაზე აცრის საჭიროებაზე ინფორმაციის შეგროვება ხდებოდა ცენტრალიზებულად ცხელი ხაზის 1522 მიერ, ასევე წითელი ჯვრის საზოგადოების მიერ, რომელიც ინფორმაციას გადასცემდა ა(ა)იპ – საქართველოს სამედიცინო ჰოლდინგს.  საქართველოს წითელი ჯვრის ჯანდაცვის დეპარტამენტის პროექტების კოორდინატორი ანა ლომთათიძე ამბობს, რომ კოვიდ 19-ის კუთხით „ საქართველოს წითელ ჯვარს“ განსაკუთრებით დიდი და ხანგრძლივი რეაგირება ჰქონდა. მისი თქმით, სხვადასხვა კლინიკებსა და სამედიცინო დაწესებულებებში რიგების მოწესრიგებისა და თერმოკონტროლის. ვაქცინაციის ხელმისაწვდომობისა და ინფორმირებულობის გაზრდის მიმართულებით მნიშვნელოვანი იყო „ საქართველოს წითელი ჯვრის“ ჩართულობა. იხილეთ ვრცლად ვიდეოში https://www.youtube.com/watch?v=v_ZZ2U-zuiM საქართველოში ხელმისაწვდომი იყო და არის შემდეგი ტიპის ვაქცინები: Oxford/AstraZeneca (ოქსფორდასტრაზენეკა); Sinovac. CoronaVac  Vero Cell, Inactivated (სინოვაკი); “Pfizer BioNTech (პფაიზერი); Sinopharm, SARSCoV2 Vaccine (Vero Cell) (სინოფარმი). დაავადებათა კონტროლისა და საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ეროვნული ცენტრის მიერ მოწოდებულ დოკუმენტში, რომელიც ასახავს სტატისტიკურ ინფორმაციას საქართველოში Covid-19 საწინააღმდეგო ვაქცინაციასთან დაკავშირებით ვკითხულობთ, რომ 2023-2024 წწ პერიოდში Covid-19 საწინააღმდეგო ვაქცინაცია საქართველოში არ ჩატრებულა, ხოლო სტატისტიკური მონაცემებით 15.03.2021-01.01.2023 წწ პერიოდში აცრილთა საერთო რაოდენობა ჯამურად შეადგენს 1,383,877 ადამიანს. სულ ჩატარებული აცრები კი – მთლიანობაში 2,941,092 შეადგენს. საზოგადოებაზე მკვეთრად იმოქმედა ახალციხეში მომხდარმა ტრაგიკულმა შემთხვევამ, როცა 27 წლის მედდა მეგი ბაქრაძეს „ასტრაზენეკას“ ვაქცინის გაკეთების შემდეგ ანაფილაქსიური შოკი განუვითარდა და გარდაიცვალა. აღნიშნული ფაქტის შემდეგ მოსახლეობამ ნდობა დაკარგა ვაქცინაციის მიმართ. შესაბამისად, ქვეყნის მასშტაბით კიდევ უფრო გაიზარდა შიში ვაქცინაციასთან დაკავშირებით, ამის მიზეზი კი ის იყო, რომ შესაბამისმა სტრუქტურებმა, ჯანდაცვის წარმომადგენლებმა, საზოგადოებას დეტალურად არ აუხსნეს მომხდარის მთავარი გამომწვევი მიზეზი. ცხადია, ამ ფაქტმა მნიშვნელოვნად შეაფერხა ვაქცინაციის პროცესი მთელ ქვეყანაში. მედიაში, განსაკუთრებით კი სოციალურ ქსელში, პერიოდულად ვრცელდებოდა და დღესაც ვრცელდება ათასნაირი დეზინფორმაცია თუ კონსპირაციული ჰიპოთეზა კოვიდ19-ის საწინააღმდეგო ვაქცინების შესახებ, რომელსაც საზოგადოება ძალიან ხშირად ენდობა. გთავაზობთ 6 ყველაზე გავრცელებულ მითს კოვიდ 19-ის ვაქცინაზე. კოვიდ 19-ის ვაქცინის შესახებ გავრცელებულ მითებს ვრცლად მედიცინის დოქტორი, პროფესორი, ჯანდაცვის ექსპერტი – ეკა სანიკიძე პასუხობს. https://www.youtube.com/watch?v=RE58sG9qcPY საზოგადოების აზრით, მითები კოვიდ 19 ის შესახებ ყველაზე მეტად მიკროჩიპებისა და უშვილობის შესახებ სმენიათ. გამოკითხულთა უმრავლესობა კოვიდ 19-ის საწინააღმდეგო ვაქცინით აცრილია, თუმცა ზოგიერთი ფიქრობს, რომ კოვიდ 19 ხელოვნურად შექმნილი ვირუსი იყო და ვაქცინას შეეძლო ადამიანის დნმ-ის შეცვლა. https://www.youtube.com/watch?v=PZtNVNpBLH0 დემოკრატიის კვლევის ინსტიტუტის სოციალური მედიის მონიტორინგის  „ამოიცანი დეზინფორმაცია“ ანგარიშში მოხვდა ის ქართული ონლაინ გამოცემები, რომლებიც კორონავირუსის შესახებ გადაუმოწმებელ და ყალბ ინფორმაციას ავრცელებდნენ, ესენია: თვალსაზრისი, ჰოთ ნიუსი, ალია, რეზონანსი, ჰოთ ნიუსი, exclusivenews.ge, reportiori.ge, infopostalioni, News-Front Georgia, qartuliazri და ა.შ. ანგარიშის მიხედვით, ყალბი ინფორმაცია ვრცელდებოდა ასევე შემდეგ ფეისბუქ გვერდებსა და ჯგუფებში: საქართველო უპირველეს ყოვლისა, საერთო გაზეთი,  ევრაზია საინფორმაციო სააგენტო, დედაქალაქი, სტალინი, საქართველოსთვის, კორონავირუსი/COVID-19 ერთად დავამარცხოთ, საინფორმაციო ჯგუფი, ეროვნული ყრილობა ძალაუფლება ხალხს და საერთო სახალხო მოძრაობა ქართველი ერის გადარჩენისთვის და ა.შ. უილიამ ჰენრი „ბილ“ გეიტსი — ამერიკელი ბიზნესმენი, კომპანია Microsoft-ის დამფუძნებელი. Covid-19-ის დეზინფორმაციული კამპანიისას სამიზნე პიროვნება გახლდათ ბილ გეიტსი. ხშირი იყო მოსაზრებები, რომ თითქოს „ბილ გეითსმა ვაქცინა ადამიანის გენის შეცვლის მიზნით შექმნა“, „ბილ გეითს სურდა 7 მილიარდი ადამიანის კოვიდის საწინააღმდეგო ვაქცინით აცრა, რომ თავისი ბიზნეს გეგმა შეესრულებინა  და ა.შ. თუმცა, რეალურად კოვიდ 19-ის წინააღმდეგ შექმნილ ვაქცინებს არ შეუძლიათ ადამიანის დნმ-ის შეცვლა. რაც შეეხება ბილ გეითსის მიერ 7 მილიარდი ადამიანის „იძულებით აცრას“, აშკარა შეთქმულების თეორიის ნაწილია.  აღნიშნულ საკითხთან დაკავშირებით, გეითსი მის მიერვე გავრცელებულ განცხადებაში საუბრობს ურთიერთშეთანხმების გზით ვაქცინის ხელმისაწვდომობაზე 7 მილიარდი ადამიანისთვის. გარდა ამისა, დეზინფორმაცია და გადაუმოწმებელი ამბები ვრცელდებოდა პირბადეებთან დაკავშირებითაც. ზოგიერთი „ვითომ“ ექსპერტი პირბადეების გამოყენებას განიხილავდა,  როგორც ადამიანის ჯანმრთელობისთვის საზიანოდ და ამტკიცებდნენ, რომ უსიმპტომო პირებისთვის მისი ტარება ფსიქოლოგიური ზიანის მომტანი იყო, თუმცა თუ რეალურად შევხედავთ, პირბადის გამოყენებას სხვადასხვა ინფექციასთან ბრძოლის წინააღმდეგ დიდი ისტორია აქვს. მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაცია პანდემიასთან ბრძოლის მთავარ ინსტრუმენტად სწორედ პირბადეს მიიჩნევდა და ახლაც ასეა. დეზინფორმაციის გავრცელების პროცსეში, მნიშვნელოვანი ადგილი დაეთმო ლუგარის ლაბორატორიის დისკრედიტაციას. 2024 წლის აგვისტოში ქართულ მედიაში გავრცელდა ინფორმაცია, რომ დაავადებათა კონტროლის ეროვნულ ცენტრსა და რიჩარდ ლუგარის საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის კვლევით ცენტრს, ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა ფინანსური დახმარება შეუწყვიტა. აშშ-ს მხრიდან ლუგარის ლაბორატორიისთვის დახმარების შეჩერებას სოციალურ ქსელში გამოეხმაურა სხვადასხვა პროპაგანდისტული გვერდი, ვრცელდებოდა ნარატივები, რომლის მიხედვით, თითქოს ლუგარის ლაბორატორია საქართველოსთვის საფრთხეს წარმოადგენს, რადგან ბიოლოგიური იარაღის დასამზადებლად გამოიყენებოდა, ამდენად მისი დახურვა, პირიქით, ზოგიერთისთვის მისაღები იყო. სინამდვილეში, მტკიცება, რომ საქართველოში, ლუგარის ლაბორატორია ბიოლოგიურ იარაღზე მუშაობდა, რუსული დეზინფორმაციაა და მსგავს ყალბ ამბებს მხოლოდ რუსული გამოცემები ავრცელებდნენ. კოვიდ 19-ის შესახებ გავრცელებული ამბების იდენტიფიცირების კუთხით აქტიურად მუშაობდა და ახლაც მუშაობს მედიის განვითარების ფონდის ფაქტების გადამოწმების პორტალი „მითების დეტექტორი“, რომელიც სოციალურ ქსელში გავრცელებული შინაარსის სიზუსტეს სწავლობს და აფასებს. აღნიშნული ინფორმაციის ხარისხის გაუმჯობესებას ისახავს მიზნად. მითების დეტექტორის მთავარი რედაქტორის მოადგილე მაიკო რატიანი ამბობს, რომ მიუხედავად იმისა, რომ კოვიდ 19-ზე გავრცელებული ყალბი ინფორმაციის მასშტაბი 2024 წელს გაცილებით მცირეა, „მითების დეტექტორი“ კვლავ აგრძელებს საეჭვო აქტორებზე დაკვირვებას და დეზინფორმაციის გაქარწყლებას“. მითების დეტექტორის მთავარი რედაქტორის მოადგილე მაიკო რატიანი “მითების დეტექტორი“ ღია წყაროებზე დაყრდნობით, ასევე ოფიციალურ ჯანდაცვის უწყებებში გავრცელებული ინფორმაციით და სამეცნიერო პუბლიკაციების ციტირებით ახდენდა ყალბი ინფორმაციის გადამოწმებას. დეზინფორმაციაზე რეაგირება ხდებოდა სტატიების მომზადებით, რომელიც ვირუსულად გავრცელებულ ყალბ

ინფლუენსერების როლი სოციალური მარკეტინგის მზარდი ტენდენციაში   მარიამ ლეთოდიანი სალომე კევლიშვილი თეკლა გვარამია   სოციალურ ქსელებს დღეს ათასობით ინფლუენსერი ჰყავს. მათ შორის, მაგალითად, ცნობილი მომღერლები, მსახიობები, სპორტსმენები, პოლიტიკოსები. მაგრამ იმისთვის, რომ გახდე ინფლუენსერი, სულაც არ არის საჭირო იყო ცნობილი. კერძოდ, ვინ არიან ისინი? სოციალური მედიის ინფლუენსერები არიან ადამიანები, რომლებსაც აქვთ უნარი, გავლენა მოახდინონ პოტენციურ მყიდველებზე და სოციალური ქსელების დახმარებით შესთავაზონ და რეკომენდაცია გაუწიონ სხვადასხვა პროდუქტს. ბრენდებს უყვართ სოციალური მედიის ინფლუენსერები, რადგან მათ შეუძლიათ შექმნან ტენდენციები და წაახალისონ თავიანთი მიმდევრები, რომ შეიძინონ პროდუქტები, რომლებსაც ხელს თავად უწყობენ. ინფლუენსერებს აქვთ კომუნიკაციისა და აუდიტორიასთან ურთიერთობის საუკეთესო უნარები. ისინი აცდუნებენ თავიანთ მიმდევრებს და აღიარებულნი არიან თავიანთი დარგის ექსპერტებად.   “ზოგადად, ვფიქრობ, რომ ინფლუენსერებს დღესდღეობით ერთ-ერთი ყველაზე დიდი გავლენა აქვთ, განსაკუთრებით სოციალურ ქსელებში. იმასთან ერთად თუ რამდენად დიდი აუდიტორია ჰყავს ინფლუენსერს, კიდევ უფრო მნიშვნელოვანია, რამდენად დიდი დობით სარგებლობს ეს ადამიანი ხალხში, საზოგადოებაში, მის აუდიტორიაში.”- ახალგაზრდა ინფლუენსერი თაკო ლოჩოშვილი. თაკოს იმედი და მოლოდინი აქვს, რომ სამომავლოდ კომპანიები უფრო დააფასებენ ინფლუენსერების შრომას.   რა არის ინფლუენსერ-მარკეტინგი? ინფლუენსერ მარკეტინგი ცნობილი ადამიანების დიდი გავლენის შედეგად შეიქმნა. იგი არის ბოლო დროის ერთ-ერთი საუკეთესო მარკეტინგული სტრატეგია, მრავალი წლის განმავლობაში ბიზნესნა დაადგინა, რომ მათი გაყიდვები ჩვეულებრივ იზრდება, როდესაც ცნობილი ადამიანი ხელს უწყობს მათი პროდუქტის შესახებ ცნობიერების ამაღლებას. ჯერ კიდევ ბევრია შემთხვევა, როდესაც კომპანიები, განსაკუთრებით მაღალი დონის ბრენდები, იყენებენ ცნობილ სახეებს, როგორც ინფლუენსერს. მაგალითად,  პირველმა ქართულმა საჭმლის სტარტაპმა „TASTEIT”-მა ინფლუენსერის ლაშა FOX-ის დახმარებით უფრო გაითქვა სახელი. წუთნახევრიანი ვიდეოს  განთავსების შემდეგ 1000 მიმდევარი შემოემატა მათ აპლიკაციას .       მარიკა კარტოზიას აუდიო კომენტარი  🎧  (დააწკაპეთ)   ცნობილი ადამიანების ინფლუენსერად გამოყენებას ერთი პრობლემა აქვს – მათ შეიძლება არ ჰქონდეთ სანდოობა პროდუქტის სამიზნე აუდიტორიაში. ერთ-ერთმა პირველმა “Beauty” ინფლუენსერი თაკო საზინამ შეიძლება დიდი გავლენა იქონიოს, თუ ის რეკომენდაციას გაუწევს სახის საცხს, მაგრამ მცირე შანსი ექნება გავლენა მოახდინოს იმ პირებზე, რომლებსაც სააგარაკე ფართის ყიდვა სჭირდებათ. ფაქტობრივად, ინფლუენსერებმა ჩაანაცვლეს ტრადიციული მედია, ეს გამოიწვია იმანაც, რომ ხალხი ტელევიზიას აღარ უყურებს. მათ ურჩევნიათ, ინფლუენსერისგან მიიღონ ინფორმაცია, ვიდრე ჟურნალისტის მომზადებულ მედიაპროდუქტს გაეცნონ. ამ ცვლილებებმა ტელევიზიაში რეკლამების რაოდენობაც შეამცირა. ამერიკული მარკეტინგული კვლევების კომპანია EMARKETER-ის სტატისტიკაზე დაყრდნობით თუ ვიმსჯელებთ, მსოფლიოში 2021 წლიდან მედია რეკლამები 28%-ით შემცირდა.     საინტერესოა, თუ რა გავლენა აქვს ინფლუენსერს მომხმარებლის ქცევაზე?! OBERLO- წარმოადეგნს   ამერიკულ ონლაინ პლატფორმას, რომელიც ობიექტებს საშუალებას აძლევს შეიტანონ პროდუქტები ნებისმიერ მაღაზიაში. მათ მიერ ჩატარებული  კვლევის თანახმად,  საზოგადოების 74% გადაწყვეტილებას ინფლუენსერზე დაყრდნობით იღებს, 49% დამოკიდებულია პროდუქტის რეკომენდაციაზე, ხოლო მოსახლეობის 42% რეკლამის ნახვის შემდეგ ყიდულობს პროდუქტს (იხ. დენიელ სრელფოლის ანალიტიკური მასალა THE COMPLETE GUIDE TO GETTING STARTED WITH INFLUENCER MARKETING). პანდემიის შემდეგ კი რეკლამისათვის ინფლუენსერებს უფრო მეტ ფულს უხდიან, ვიდრე – მედიას (იხ.  სარა ლიბოუს ნალიტიკური მასალა Influencer spend is growing faster than social ad spend).   2022 წლის ანალიტიკური მოანცემების თანახმად საქონლის შესყიდვის შესახებ გადაწყვეტილებას მომხმარებლის უდიდესი ნაწილი (74%) ინფლუენსერებზე დაყრდნობით იღებს. პანდემიის შემდეგ კი რეკლამისათვის ინფლუენსერებს უფრო მეტ ფულს უხდიან, ვიდრე – მედიას.   დღეს ინფლუენსერ მარკეტინგის უდიდესი ნაწილი სოციალურ მედიაში გვხვდება, ძირითადად მიკრო-ინფლუენსერებითა და ბლოგერებით. აღსანიშნავია, რომ თითოეულ ინფლუენსერს სოციალურ სივრცეში თავისი ნიშა აქვს დაჭერილი. ყოველ მათგანს ინდივიდუალური კონტენტი და აუდიტორია ჰყავს, რაც ბაზრის მოთხოვნებს ამრავალფეროვნებს.  როგორც ქართველმა ინფლუენსერმა ნიკა ბაქრაძემ ონლაინ მედია  “Entrepreneur Georgia” – სთან თქვა, თავისუფალი ფორმატით, ბიუჯეტის გამოყოფისა და სააგენტოების დაქირავების გარეშეც ბრენდებმა შესაძლოა დიდი წარმატება მოიპოვონ. “დღევანდელ სამყაროში კონტენტი არამხოლოდ მარკეტინგის ერთ-ერთი უმთავრესი შემადგენელი ნაწილი, არამედ ადამიანისთვის მნიშვნელოვანი თვითგამოხატვის საშუალებაა.” – ნიკა ბაქრაძე სოციალურ მედიაში ბლოგერებსა და ინფლუენსერებს (ძირითადად მიკრო ბლოგერებს) ყველაზე აუთენტური და აქტიური ურთიერთობა აქვთ თავიანთ გულშემატკივრებთან.  მრავალმხრივ საუკეთესო ინფლუენსერებმა თავიანთი რეპუტაცია ააშენეს ინტერნეტით, რადგან იყვნენ ექსპერტები გარკვეულ ნიშებში. ისინი ჰგვანან ძირითადი აზრების ლიდერებს, მაგრამ, როგორც წესი, თავიანთი რეპუტაცია უფრო არაფორმალურად მოიპოვეს ონლაინ აქტივობით. მათ შექმნეს ეს რეპუტაცია  სოციალური შეტყობინებების, ბლოგის, დაწერილი პოსტების, მათ მიერ ნასაუბრევი პოდკასტებისა და ვიდეოების საშუალებით, რომლებსაც ისინი ქმნიან და ავრცელებენ თავიანთ იუთუბ ან სხვა სოციალურ არხებზე. თემის შესახებ მომზადებული მოკლე ვიდეო 🎥 –  (დააწკაპეთ) 2022 წელს მარკეტოლოგებმა თორნიკე ხოშტარიამ, ნუგზარ თოდუამ და არიან მატინმა ჩაატარეს კვლევა (სოციალური მედიის ინფლუენსერების გავლენა ბრენდის ცნობადობაზე: ემპირიული კვლევა სოციალური მედიის ქართველი მომხმარებლებისგან), რომელიც შეეხებოდა  ინფლუენსერების გავლენას   სოციალურ მედიაში. ამ კვლევაში, დაახლოებით,  330 რესპონდენტი მონაწილეობდა, შეგროვდა შესაბამისი მონაცემები და  შედეგად 3 ჰიპოთეზა გამოიკვეთა: ინფლუენსერის შიდა მახასიათებლები დადებით გავლენას ახდენს ბრენდის ცნობადობაზე.გარე მახასიათებლები ნდობას იწვევს დასპონსორებული კონტენტის მიმართ და ასევე გარე მახასიათებელი პოზიტიურ გავლენას ახდენს ბრენდის იმიჯზე. ამრიგად, უნდა ითქვას, რომ   თანამედროვე სამყაროს განვითარებამ სოციალური ქსელების დანიშნულება ერთმნიშვნელოვნად გაზარდა. სოციალურ მედიაში ახალი ცნება „ინფლუენსერი“ გაჩნდა. ინფლუენსერები უკვე მნიშვნელოვან როლს თამაშობენ საზოგადოების ცხოვრებაში, განსაკუთრებით კი მათ ინფორმირებასა და შესყიდვების შესახებ გადაწყვეტილების მიღებაში.